Karkoszczonka, położona na wysokości 723 m n.p.m., to znacząca przełęcz w malowniczym Beskidzie Śląskim. Znajduje się ona między dwoma wybitnymi punktami - na północy z majestatycznymi Trzema Kopcami, które sięgają 1082 m, a na południu z mniej wysoko usytuowanym Beskidkiem, osiągającym 860 m n.p.m.
Przełęcz Karkoszczonka jest nie tylko punktem orientacyjnym, ale również ważnym szlakiem komunikacyjnym. Poprzez nią oraz Beskid Węgierski i Przełęcz Salmopolską, Pasmo Klimczoka i Szyndzielni harmonijnie łączy się z szerszą siecią Beskidu Śląskiego.
Ta lokalizacja nie tylko umożliwia turystom odkrywanie uroków regionu, ale także stanowi doskonałe miejsce do uprawiania różnych form aktywności na świeżym powietrzu. Z jej wierzchołka rozpościerają się malownicze widoki na otaczające góry i doliny, co czyni ją popularnym celem wśród miłośników górskich wędrówek.
Opis
Karkoszczonka jest niezwykle interesującym miejscem, które zasługuje na szczegółowe omówienie. Jest to najniższy punkt w wododziale Wisły oraz Soły na terenie Beskidu Śląskiego, nie licząc Bramy Wilkowickiej. Dodatkowo stanowi ona kluczowe przejście między Szczyrkiem a Brenną, znane i używane przez mieszkańców tej okolicy od wieków.
Od strony wschodniej, czyli ze Szczyrku, dostęp do przełęczy zapewnia droga, która prowadzi doliną Potoku Wilczego (znanego również jako Biła). Natomiast od zachodu, z kierunku Brennej Bukowej, droga zbiega w dół dolinką potoku Polczany. Obie te trasy w przeważnej części pokryte są wąskim dywanikiem asfaltowym.
Warto jednak podkreślić, że przejazd przez przełęcz jest obecnie zamknięty dla ruchu samochodowego. Na miejscu można napotkać szlaban po stronie Brennej, co sprawia, że droga ma charakter leśny i podlega zarządowi Administracji Lasów Państwowych. Chociaż co pewien czas w mediach pojawiają się sugestie dotyczące przebudowy tej drogi i jej otwarcia dla ruchu publicznego, na razie plany te skutecznie blokowane są przez Lasy Państwowe oraz organizacje ekologiczne, a także z powodu braku dostępnych funduszy.
Pochodzenie nazwy
Do niedawna przełęcz ta była powszechnie określana mianem „Skałki”, co najpewniej związane było z dawną nazwą Klimczoka. Obecna nazwa, Karkoszczonka, została przeniesiona z historycznego osiedla pasterskiego, które znajdowało się na polanach opadających ze wspomnianej przełęczy w kierunku doliny Biłej. Słowo „karkosze” w góralskiej gwarze oznacza gałęzie, które były odrąbywane z ściętych drzew iglastych.
Wśród mieszkańców Szczyrku, przełęcz ta czasem nazywana jest „Granicą”, co nawiązuje do granicznej roli tego grzbietu Beskidu Śląskiego. Grzbiet ten, w przeszłości, rozdzielał Żywiecczyznę, która należała do Królestwa Polskiego (a później do Galicji), od Księstwa Cieszyńskiego, które stanowi część Górnego Śląska. Po zakończeniu II wojny światowej granica biegła tym grzbietem i oddzielała województwa krakowskie i katowickie, ponadto graniczyły ze sobą powiaty żywiecki oraz cieszyński, co trwa do dziś.
Warto także wspomnieć, że ten grzbiet był od ponad dziewięciu wieków granicą dwóch diecezji kościoła katolickiego w Polsce: krakowskiej oraz wrocławskiej. Stanowi on jednocześnie naturalną granicę językową i etnograficzną, gdzie mieszkańcy Brennej są znani z tradycyjnego stroju górali śląskich, a w Szczyrku wyróżniają się strojem górali żywieckich.
Co ciekawe, przez Karkoszczonkę biegnie granica pomiędzy Brenną a Szczyrkiem. Tuż poniżej siodła przełęczy, po stronie doliny Wilczego Potoku, można znaleźć schronisko turystyczne „Chata Wuja Toma”, które cieszy się popularnością wśród turystów odwiedzających ten region.
Szlaki turystyczne
Na wspomnianym węźle turystycznym możemy odkryć kilka interesujących szlaków, które prowadzą do różnych atrakcji. Warto zwrócić uwagę na następujące trasy:
- szlak do Brennej Bukowej, który zajmie około 1,45 godziny,
- trasa do Szczyrku Centrum, na pokonanie której wystarczy jedynie 50 minut,
- szlak na Klimczok, który pokonamy w 1 godzinę,
- szlak na przełęcz Salmopolską, który trwa około 2,30 godziny,
- i dalej na Malinowską Skałę, która wymaga 4 godzin na dotarcie.
Każda z tych dróg oferuje niepowtarzalne widoki i doświadczenia, które warto przeżyć podczas górskich wędrówek.
Pozostałe obiekty w kategorii "Góry i wzgórza":
Kowiorek | Beskid Węgierski | Magura (Beskid Śląski) | Przełęcz Salmopolska | Siodło (pod Skrzycznem) | Skalite (szczyt) | Hala Skrzyczeńska | Górka Szczyrkowska | Biały Krzyż (szczyt) | Skrzyczne | Hyrca | Malinowska Skała | Malinów (szczyt) | Trzy Kopce (Beskid Śląski) | Siodło pod Trzema Kopcami | Malinowska Przełęcz | Grabowa (Beskid Śląski) | Beskidek (860 m) | Kotarz (Beskid Śląski)Oceń: Karkoszczonka