Zdzisław Jan Ryn


Zdzisław Jan Ryn, urodzony 21 października 1938 roku w Szczyrku, a zmarły 6 lutego 2022 roku w Krakowie, był osobistością o wielu talentach. Jako polski dyplomata, lekarz psychiatra oraz profesor nauk medycznych Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego, Ryn łączył w sobie wiedzę medyczną z umiejętnościami dyplomatycznymi.

W swojej karierze pełnił liczne zaszczytne funkcje, w tym stanowisko ambasadora Rzeczypospolitej Polskiej w Chile i Argentynie. Jego działalność wykraczała jednak poza politykę, gdyż był również zapaloną osobą górską oraz podróżnikiem. Należał do prestiżowego The Explorers Club, gdzie dzielił się swoją pasją do eksploracji Andów.

Od 2011 roku do 2014 roku sprawował funkcję prezesa Polskiego Towarzystwa Medycyny i Ratownictwa Górskiego, a po tej kadencji objął członkostwo honorowe w tej organizacji. Jego praca i zaangażowanie w tej dziedzinie z pewnością pozostaną w pamięci wielu ludzi.

Życiorys

W 1957 roku Zdzisław Jan Ryn zakończył naukę w Liceum Ogólnokształcącym im. Adama Asnyka w Bielsku-Białej, a już w 1963 roku uzyskał dyplom na Wydziale Lekarskim Akademii Medycznej im. Mikołaja Kopernika w Krakowie. Swoje wyspecjalizowane studia z zakresu psychiatrii zakończył w 1967 i 1969 roku, uzyskując odpowiednio I oraz II stopień specjalizacji. W 1971 roku obronił pracę doktorską, której temat brzmiał: Zaburzenia psychiczne u alpinistów w warunkach stresu wysokogórskiego, pod opieką promotora Antoniego Kępińskiego. W 1979 roku Ryn uzyskał habilitację na podstawie pracy Układ nerwowy a wysokość. Zespół astenii wysokogórskiej. Uroczystość przyznania mu tytułu naukowego profesora miała miejsce 20 października 1994 roku.

W okresie od 1961 do 1965 roku pracował w Szpitalu Miejskim Nr 1 w Bielsku-Białej, a później, bo w latach 1965-1967 oraz 1972-1973, związany był z Akademią Medyczną w Krakowie, w tym z Państwowym Szpitalem Klinicznym. Dodatkowo, w latach 1970-1971, był zatrudniony w Miejskim Ośrodku Matki i Dziecka w Krakowie. W 1971 roku rozpoczął pracę jako asystent, a następnie awansował na starszego asystenta w Katedrze Psychiatrii AM. Kontynuował karierę akademicką, pełniąc funkcję adiunkta od 1975 do 1979 roku oraz adiunkta habilitowanego w latach 1979-1983. W 1983 roku został docentem.

W latach 1981-1984 piastował urząd prodziekana Wydziału Lekarskiego, a następnie był członkiem Kolegium Dziekańskiego tegoż wydziału w latach 1984-1988. Od 1984 do 2009 roku pełnił funkcję kierownika Zakładu Patologii Społecznej w Katedrze Psychiatrii Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zasiadał również na stanowisku kierownika Zakładu Psychologii Klinicznej w Instytucie Psychologii UJ. Ryn pełnił także obowiązki specjalisty wojewódzkiego w zakresie psychiatrii w Tarnowie w latach 1976-1981. Od 1996 roku pracował w Zakładzie Rehabilitacji w Neurologii i Psychiatrii Akademii Wychowania Fizycznego w Krakowie.

Na początku lat dziewięćdziesiątych Zdzisław Jan Ryn rozpoczął swoją karierę w dyplomacji. W latach 1991-1996 był ambasadorem nadzwyczajnym i pełnomocnym Rzeczypospolitej Polskiej w Chile, równocześnie akredytowanym w Boliwii. W okresie 1997-2000 pełnił en funkcję konsula honorowego Republiki Chile w Krakowie. Po kilku latach, w latach 2007-2008, został ambasadorem RP w Argentynie, gdzie pełnił również obowiązki na rzecz Paragwaju.

Ryn wyszkolił i był promotorem kilkudziesięciu prac magisterskich, a także trzech prac doktorskich. Jest autorem ponad 450 publikacji naukowych, które były przeważnie publikowane w czasopismach międzynarodowych. Jego prace koncentrują się głównie na psychiatrii klinicznej, sądowej i społecznej, jak i na patologii związanej z obozami koncentracyjnymi, medycyną górską, psychologią alpinizmu oraz antropologią i medycyną Indian Ameryki Południowej, a także na problematyce etyki medycznej oraz cierpienia. Ryn ma na swoim koncie także kilkaset publikacji popularnonaukowych oraz reportaży i esejów dotyczących tematów górskich, psychologicznych, biograficznych i historycznych. Ponadto, współpracował jako autor lub konsultant przy kilku filmach popularnonaukowych i uczestniczył w wielu audycjach radiowych i telewizyjnych.

Odznaczenia i wyróżnienia

W ciągu swojej kariery Zdzisław Jan Ryn zdobył liczne odznaczenia oraz wyróżnienia, które świadczą o jego osiągnięciach i uznaniu w różnych dziedzinach. Wśród nich znajduje się Krzyż Wielki Orderu Zasługi Chile, przyznany w 1996 roku, co podkreśla jego znaczenie na arenie międzynarodowej.

W 1999 roku otrzymał również odznaczenie Bene Meritus przyznawane przez Polskie Towarzystwo Lekarskie, a rok później został uhonorowany Medalem Medicina Cracoviensis. Jego działalność oraz wkład w rozwój medycyny docenione zostały także w 2004 roku, kiedy to otrzymał Medal Cruz del III Milenio w Chile.

Jego wszechstronność i znaczenie w świecie nauki zostały dodatkowo uwieńczone przyznaniem mu tytułu Doktora honoris causa Universidad Cientifica del Sur w Limie w Peru.

Ryn jest także obywatelem honorowym miast: La Serena, nadanego w 1996 roku, oraz Coquimbo, przyznanego w 2004 roku, a także siedmiu miast w Argentynie, gdzie wyróżnienie miało miejsce w latach 2007–2008.

Jego znaczące osiągnięcia w dziedzinie podróży i eksploracji zostały dostrzeżone w 2001 roku, kiedy to wspólnie z Wojciechem Wiltosem oraz Władysławem Vermessym odebrał nagrodę „Kolosa 2000” w kategorii „podróże” za wyprawę „Atacama 2000” w rejon Gór Domeyki w północnym Chile.

W 2018 roku Zdzisław Jan Ryn otrzymał Odznakę Honorową „Bene Merito”, co stanowi kolejne potwierdzenie jego wkładu w rozwój kraju oraz społeczności.

Wybrane publikacje – książki

Oto lista wybranych publikacji książkowych autorstwa Zdzisława Jana Ryna, które są dowodem jego bogatej działalności naukowej oraz literackiej. Publikacje te obejmują różnorodne tematy, od medycyny po psychologię, a także zjawiska kulturowe.

  • Medycyna i alpinizm (1973),
  • Psychiatria i psychologia sądowa. Bibliografia polska 1945-1975 (1980, współautor),
  • Los Andes y la Medicina (Bolivia, 1981),
  • Antoni Kępiński – Cirujano de Almas (Mexico, 1988),
  • Cierpienie ma tysiąc twarzy. Jan Paweł II i chorzy (1989),
  • Skoczkowie narciarscy. Studium psychologiczne (1990, wsp.),
  • Antoni Kępiński. Autoportret człowieka (1992–2015, dziesięć wydań),
  • El dolor tiene mil rostros. Juan Pablo II y los enfermos (Chile, 1993, 1994, 1995),
  • Ignacio Domeyko. Ciudadano de dos patrias (Chile, 1994),
  • Gabriela Mistral peregrina a Polonia (Chile, 1996),
  • Antoni Kępiński. Samarytanin naszych czasów (1997, red.),
  • Materiały z polsko-niemieckiego Sympozjum “Etyka w medycynie” (1998 Część I, red.),
  • Materiały z polsko-niemieckiego Sympozjum “Etyka w medycynie” (2000, Część II, red.),
  • Ethics in Medicine, A.J. Schauer, HL. Schreiber, Z.Ryn., J.Andres [Hg.] (Gettingen, 2001, red.),
  • Elementarz Antoniego Kępińskiego dla zdrowego i chorego (2002, red.),
  • Ignacy Domeyko-Obywatel świata. Ignacio Domeyko-Ciudadano del Mundo (2002),
  • Medycyna tradycyjna w Ameryce. Medicina tradicional de las Américas (2002, red. i autor),
  • Psychiatria obozów koncentracyjnych i prześladowań politycznych. Bibliografia Katedry Psychiatrii CM UJ (2003),
  • Antoni Kępiński: Psychiatria humanistyczna (2003, red.),
  • Rok Ignacego Domeyki 2002. Pod auspicjami UNESCO (2003),
  • Dekalog Antoniego Kępińskiego (2004, red.),
  • Antoni Kępiński. Refleksje oświęcimskie (2005, red.),
  • Auschwitz Survivors. Clinical-Psychiatric Studies (2005, 2013, red. i wsp.),
  • Ignacy Domeyko. Kalendarium życia (2006),
  • Medycyna indiańska (2007),
  • Rytm śmierci (2008, współautor S. Kłodziński),
  • Ignacy Domeyko. Bibliografia (2008),
  • The Caves of Easter Island. Underground World of Rapa Nui (2009, red. i autor),
  • Easter Island. Rapa Nui. Polish Speleological Exploration (2012),
  • Wyspa Wielkanocna. Eskulap na Rapa Nui (2013),
  • En la frontera entre la vida y la muerte (Mexico, 2013; współautor S. Kłodziński),
  • Ignacio Domeyko. La Vida y La Obra (Kraków 2014),
  • Zdzisław Jan Ryn. Lekarz. Podróżnik. Dyplomata (2015),
  • Góry. Medycyna. Antropologia (2016),
  • Witold H. Paryski. Mountain Climbing in Latin America (2016, red.),
  • Witold H. Paryski. Góry Ameryki Łacińskiej (2016, red.),
  • Ignacio Domeyko. La vida y la obra (Santiago 2016),
  • Rhythm of Death. The Experience of Survivors of Nazi German Concentration Camps (2018).

Wszystkie te dzieła świadczą o głębokim zaangażowaniu autora w obszarze medycyny oraz psychologii, a także o jego szerokich zainteresowaniach geograficznych i kulturowych.

Przypisy

  1. Zmarł prof. Zdzisław Jan Ryn, wybitny psychiatra, dyplomata i podróżnik. Onet.pl, 07.02.2022 r. [dostęp 07.02.2022 r.]
  2. System Wspomagania Wyboru Recenzentów [online], recenzenci.opi.org.pl [dostęp 26.12.2018 r.]
  3. Uroczyste wręczenie odznak Bene Merito. Ministerstwo Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej. [dostęp 17.10.2018 r.]
  4. Rhythm of Death. The Experience of Survivors of Nazi German Concentration Camps. Academia.edu. [dostęp 17.10.2018 r.]
  5. Prof. Zdzisław Jan Ryn, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 23.07.2011 r.]
  6. Między dźwiękami. forumakad.pl.

Oceń: Zdzisław Jan Ryn

Średnia ocena:4.49 Liczba ocen:6